10 – Nguyên nhân tiềm ẩn dẫn đến đột quỵ

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là một tình trạng y tế nghiêm trọng xảy ra khi lưu lượng máu đến một phần của não bị gián đoạn hoặc giảm, khiến não bị thiếu oxy và dưỡng chất. Điều này dẫn đến việc các tế bào não bắt đầu chết trong vài phút. Đột quỵ có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng và thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Dưới đây là một số nguyên nhân chính dẫn đến nguy cơ đột quỵ cao hơn:

Tăng huyết áp – Nguyên nhân hàng đầu dẫn đến đột quỵ

Huyết áp cao (tăng huyết áp) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ, và nó được xem như một “kẻ giết người thầm lặng” bởi vì thường không có triệu chứng rõ ràng. Khi huyết áp tăng cao, áp lực lên thành mạch máu cũng tăng lên, làm cho chúng dễ bị tổn thương. Qua thời gian, áp lực này có thể làm cho các mạch máu não trở nên yếu và dễ vỡ, dẫn đến đột quỵ do xuất huyết não. Ngoài ra, huyết áp cao cũng có thể làm cho các mạch máu não bị xơ cứng và hẹp lại, làm tăng nguy cơ tắc nghẽn, dẫn đến đột quỵ do thiếu máu não. Việc kiểm soát huyết áp thông qua chế độ ăn uống lành mạnh, giảm muối, tập thể dục đều đặn và tuân thủ điều trị y tế là cực kỳ quan trọng để giảm nguy cơ đột quỵ.

Xem thêm: Dấu hiệu nhân biết ĐỘT QUỴ

Bệnh tim

Các bệnh tim mạch như bệnh mạch vành, suy tim và nhồi máu cơ tim đều là những yếu tố nguy cơ chính gây đột quỵ. Những người mắc bệnh tim mạch thường có nguy cơ hình thành cục máu đông cao hơn, do máu lưu thông không đều và có thể bị tắc nghẽn tại các mạch máu não. Đặc biệt, tình trạng rung nhĩ (atrial fibrillation) – một rối loạn nhịp tim phổ biến – có thể gây ra sự hình thành các cục máu đông trong tim. Những cục máu đông này có thể di chuyển lên não và gây tắc nghẽn mạch máu não, dẫn đến đột quỵ. Việc kiểm soát các bệnh lý tim mạch thông qua việc điều trị bằng thuốc, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và kiểm tra sức khỏe định kỳ là cần thiết để giảm nguy cơ đột quỵ.

Đái tháo đường

Đái tháo đường không chỉ gây ra những biến chứng nghiêm trọng cho tim và thận mà còn làm tăng nguy cơ đột quỵ. Đường huyết cao trong thời gian dài có thể gây tổn thương mạch máu và các dây thần kinh, làm tăng nguy cơ hình thành các mảng xơ vữa và cục máu đông. Khi các mảng xơ vữa này tắc nghẽn mạch máu não, đột quỵ có thể xảy ra. Ngoài ra, đái tháo đường thường đi kèm với các yếu tố nguy cơ khác như huyết áp cao và mỡ máu cao, tạo nên một “tổ hợp” nguy hiểm cho sức khỏe mạch máu và não bộ. Quản lý đái tháo đường thông qua kiểm soát đường huyết, duy trì cân nặng hợp lý và tuân thủ điều trị y tế là cách hiệu quả để giảm nguy cơ đột quỵ.

Hút thuốc lá

Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân chính gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm, bao gồm cả đột quỵ. Các chất hóa học trong thuốc lá có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến mạch máu, làm chúng trở nên cứng và hẹp lại, dẫn đến tăng nguy cơ tắc nghẽn mạch máu. Hơn nữa, hút thuốc lá cũng làm tăng khả năng hình thành cục máu đông, có thể gây tắc nghẽn mạch máu não. Nguy cơ đột quỵ ở người hút thuốc lá cao hơn gấp nhiều lần so với người không hút. Do đó, việc từ bỏ thuốc lá là một trong những bước quan trọng nhất để giảm nguy cơ đột quỵ, cải thiện sức khỏe tổng thể và kéo dài tuổi thọ.

Béo phì và lối sống ít vận động

Béo phì và lối sống ít vận động là hai yếu tố nguy cơ lớn góp phần tăng nguy cơ đột quỵ. Thừa cân và béo phì thường liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe khác như tăng huyết áp, đái tháo đường và bệnh tim mạch, tất cả đều làm tăng nguy cơ đột quỵ. Lối sống ít vận động không chỉ dẫn đến tình trạng thừa cân mà còn làm giảm khả năng tuần hoàn máu và chức năng tim mạch, làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Để giảm nguy cơ đột quỵ, cần duy trì một lối sống năng động với việc tập thể dục thường xuyên, ít nhất 30 phút mỗi ngày, kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh, giàu chất xơ, ít chất béo bão hòa và đường.

Chế độ ăn uống không lành mạnh

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa đột quỵ. Một chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa, cholesterol và muối có thể làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và tăng huyết áp, hai yếu tố nguy cơ chính của đột quỵ. Việc tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, ít rau quả và ngũ cốc nguyên hạt cũng có thể dẫn đến tăng cân và béo phì, từ đó tăng nguy cơ đột quỵ. Để bảo vệ sức khỏe, cần xây dựng chế độ ăn uống cân đối với nhiều rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, protein từ nguồn lành mạnh như cá và gia cầm, và hạn chế các thực phẩm chứa nhiều đường, muối và chất béo không lành mạnh.

Tiền sử gia đình và tuổi tác

Tiền sử gia đình và tuổi tác là những yếu tố nguy cơ không thể thay đổi nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc xác định nguy cơ đột quỵ của một người. Nếu trong gia đình có người từng bị đột quỵ hoặc mắc các bệnh tim mạch, nguy cơ bạn bị đột quỵ cũng cao hơn. Tuổi tác cũng là một yếu tố quan trọng: nguy cơ đột quỵ tăng dần theo tuổi, đặc biệt là sau 55 tuổi. Mặc dù không thể thay đổi những yếu tố này, việc nhận thức và hiểu rõ về chúng giúp bạn có thể chủ động trong việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ khác và thực hiện các biện pháp phòng ngừa thích hợp.

Sử dụng rượu và ma túy

Sử dụng rượu và ma túy, đặc biệt là cocaine và methamphetamine, có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Uống rượu quá mức gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm tăng huyết áp, loạn nhịp tim và các tổn thương mạch máu. Các chất kích thích như cocaine và methamphetamine có thể gây co thắt mạch máu mạnh, làm tăng nguy cơ xuất huyết não và tắc nghẽn mạch máu. Để giảm nguy cơ đột quỵ, hạn chế tiêu thụ rượu ở mức độ vừa phải và tránh xa các chất ma túy là điều cần thiết.

Các tình trạng y tế khác

Một số bệnh lý và tình trạng y tế khác cũng có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Ví dụ, rung nhĩ (atrial fibrillation) là một rối loạn nhịp tim có thể gây ra sự hình thành các cục máu đông trong tim, những cục máu đông này có thể di chuyển lên não và gây tắc nghẽn mạch máu não. Bệnh động mạch cảnh, tình trạng các động mạch cung cấp máu cho não bị hẹp do xơ vữa động mạch, cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ. Ngoài ra, các tình trạng tăng đông máu (hypercoagulable states), làm tăng khả năng hình thành cục máu đông, cũng là một yếu tố nguy cơ. Việc điều trị và quản lý các tình trạng y tế này thông qua việc thăm khám định kỳ và tuân thủ điều trị y tế là rất quan trọng để giảm nguy cơ đột quỵ.

Stress và các vấn đề tâm lý

Stress kéo dài và các vấn đề tâm lý như trầm cảm cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ đột quỵ. Stress làm tăng huyết áp, một yếu tố nguy cơ chính của đột quỵ. Ngoài ra, stress và trầm cảm còn có thể dẫn đến các thói quen sống không lành mạnh như hút thuốc, uống rượu, ăn uống không kiểm soát và thiếu tập thể dục. Những thói quen này đều làm tăng nguy cơ đột quỵ. Để giảm stress, bạn có thể áp dụng các phương pháp thư giãn như tập yoga, thiền, hay tham gia các hoạt động giải trí lành mạnh. Nếu gặp phải các vấn đề tâm lý nghiêm trọng, hãy tìm đến sự hỗ trợ của các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ.

Đột quỵ là một tình trạng y tế nghiêm trọng với nhiều yếu tố nguy cơ, từ các vấn đề sức khỏe như huyết áp cao, bệnh tim và đái tháo đường, đến lối sống và thói quen không lành mạnh như hút thuốc, uống rượu và lối sống ít vận động. Hiểu rõ các yếu tố nguy cơ và thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả là cách tốt nhất để bảo

_____________________________________________________________________________________